Film bestaat nu meer dan 100 jaar en is niet meer weg te denken uit onze cultuur. Het allereerste cinema ‘product’ was eigenlijk een ‘minidocumentaire’; een shot van veertig seconden gemaakt door de gebroeders Lumière in 1895. Ze filmden de poort van een fabriek die geopend wordt, de arbeiders stromen naar buiten en de poort wordt weer gesloten. Een stukje van de werkelijkheid wordt getoond en er wordt geen gebruik gemaakt van acteurs. Mensen verrichten handelingen die zij ook zouden doen zonder dat de camera op hen gericht is. Dat is een begin van een definitie van documentaire-film.
Vervolgens ligt de kunst van het documentaire maken in het geven van een dramatische lading aan het alledaagse door het aanbrengen van structuur en ritme. Het gaat om een creatieve interpretatie van de realiteit. Hierin schuilt de visie van de maker, zowel op het onderwerp als op het film-maken zelf.
Verschil documentaire tussen film:
| Documentaires | Films |
| Een accurate weergave van echte gebeurtenissen, mensen en situaties | Een fictief verhaal, evenement of vertelt een verhaal |
| Heeft als doel het publiek te informeren, te informeren, te instrueren en te inspireren. | Heeft als doel het publiek te vermaken |
| Behandelt de realiteit | Gaat over fictie |
| Hebben meestal een laag budget | Meestal een hoog budget |
| Opgenomen/ gefilmde acties (niet in scene gezet) | Hebben altijd scripted dialogen en acties |
| Kunnen echte mensen en echte locaties gebruiken. | Kunnen acteurs en sets gebruiken. |
Opdracht
In deze opdracht maak je kennis met documentaire. Je gaat je eerst verdiepen in de vorm en inhoud en vervolgens zelf aan de slag om een documentaire te maken.
Je begint met het formeren van een groepje leerlingen waarmee je de documentaire gaat maken. De documentaire duurt tussen de 6 en 8 minuten en moet interessant zijn om naar te kijken. Ook voor een neutrale toeschouwer.
Logboek:
Je houdt een logboek bij waarin je al je activiteiten beschrijft die te maken hebben met het maken van jullie documentaire.
Het gaat om de volgende onderdelen:
- Wat leer ik over de achtergronden van dit thema?
- Hoe pak ik het maken van je eigen documentaire aan? (Je maakt een planning)
- Beoordeling van jullie eigen documentaire en de documentaires van de andere leerlingen uit je klas. (Evalueer met de groep en leg alle afspraken/tijdpad in dit logboek digitaal vast)
Welke stappen neem je?
Bepaal het thema of onderwerp van je documentaire
Welke onderwerp willen jullie gebruiken voor jullie documentaire? Neem een onderwerp wat jullie interessant vinden en waar jullie makkelijk veel informatie over kunnen inwinnen. Maak een mindmap of moodboard om jullie onderwerp uit te werken in verschillende deelonderwerpen. Verzamel zoveel mogelijk informatie en zorg dat je verschillende personen kan interviewen over het onderwerp.
Bepaal de lengte van de video
De lengte van jullie documentaire is zo’n 6 – 8 minuten.
Maak een plan van aanpak/ raamwerkplan
Je gaat de activiteiten die je moet ondernemen voor het maken van jullie documentaire indelen in een planning. Verdeel de taken onderling, zodat je effectief gebruik maakt van de tijd die je krijgt.
TIP! Zorg voor voldoende tijd voor de montage van jullie documentaire.
Script en storyboard
Maakt een script (zie script maken) en een storyboard (dit kan je tekenen, maar ook online maken (https://www.storyboardthat.com/storyboard-creator). Zodat jullie een duidelijk overzicht hebben van de indeling van jullie documentaire.
TIP! Zorg voor een pakkende intro!
De apparatuur
Eigenlijk is het enige wat je nodig hebt is je smartphone. Film met de camera aan de achterzijde van je smartphone. Deze heeft een betere kwaliteit dat de camera aan de voorzijde.
De cameraman/vrouw die de smartphone vast houdt, kan er voor zorgen dat:
a. Alles goed in beeld staat (compositie);
b. De smartphone horizontaal gehouden word (dus niet verticaal filmen);
c. De smartphone niet gaat bewegen (wat een schokkerig beeld geeft) -> je kan een stabilisator/ gimbal of tripod gebruiken gebruiken;
TIP! Ga je iemand interviewen? Zorg voor een microfoon, zodat alles goed te verstaan is. Is het toch niet goed te verstaan op beeld? Zorg voor ondertiteling.
Camerastandpunt
Dit is de plaats van de camera ten opzichte van dat wat gefilmd wordt:
-
- neutraal: het onderwerp wordt op ooghoogte in beeld gebracht
- kikker: het onderwerp wordt van onderaf in beeld gebracht
- vogel: het onderwerp wordt van bovenaf in beeld gebracht
- camerahoek: de specifieke hoek ten opzichte van dat wat gefilmd wordt, schuin of recht ervoor
Gebruik diverse standpunten en meerdere camera’s om vanuit verschillende perspectieven te filmen, om zo een levendig en dynamisch beeld te creëren. Kijk naar: https://www.youtube.com/watch?v=qlVDjC5McAE
TIP! Check tussendoor je beelden om te voorkomen dat je opnieuw moet filmen, omdat het beeld bijvoorbeeld onscherp is.
Montage
Reken genoeg tijd voor de montage van de documentaire.
-
- Tekst: Denk aan een passende titel en zet de namen van de geïnterviewde personen in beeld
- Muziek: Gebruik passende muziek, maar let op dat dit op de achtergrond blijft en niet de overhand heeft. Als er gesproken wordt, zorg dat de muziek dat heel licht op de achtergrond te horen is en niet storend is.
- Audio: Is de geïnterviewde niet goed te verstaan? Zorg voor ondertiteling. Alle audio moet gelijk zijn, check alle scenes om ervoor te zorgen dat het geluid overal gelijk is.
- Scenes: Knip in de scenes, zodat je bijvoorbeeld niet aan een stuk een interview aan het bekijken bent. Wissel af met wat sfeerbeeld of actiebeeld, dit zorgt voor dynamisch beeld en zorgt ervoor dat het aantrekkelijk blijft om naar te kijken. Kijk goed welke scenes elkaar kunnen opvolgen.
TIP! Bekijk je documentaire minimaal 3x -> wat kan je nog veranderen? welke stukken duren te lang en kunnen worden ingekort?
Voorbeelden van documentaires:
Nederlandse:
Thuissituatie/ problemen – https://www.idfa.nl/nl/film/35276776-d425-4423-8126-2ce26e6437e4/let-me-go-home/docschool
Nieuwsitem uitwerken – https://youtu.be/_NIOyA-IaY8 (deal met de dood)
Buitenlandse:
Hobby – The Art of Fighting – https://vimeo.com/83818210
Vraag – The Kinda Sutra – https://vimeo.com/60273274
Onderwerp – Emoji Among Us – https://vimeo.com/100851656
Sport – Always a fire – https://vimeo.com/48857883
Muziek – The Art of Making – https://vimeo.com/43005056
Docu’s van afgelopen jaren:
‘Astma’ (handicap, ziekte, e.d.) 2016/2017
‘Winkelen’ (consumentengedrag) 2017/2018
CKV 